Circulair bouwen
16 februari 2018
Voor TWA betekent circulair bouwen: het behouden en creëren van waarde.
Want immers: als een gebouw zijn waarde behoud of wanneer het in waarde stijgt, wordt het niet gesloopt of worden onderdelen niet vervangen en weggegooid maar wordt het gekoesterd.
Gebouwen behoren tot verschillende “waardesystemen”: economische-, maatschappelijke, persoonlijke- en ook ecologische.
Voor marktpartijen in de bouwketen en voor gebouweigenaren vertegenwoordigen gebouwen een economische waarde, voor de samenleving een maatschappelijke of culturele waarde en voor eindgebruikers een persoonlijke waarde. Iedereen voelt zich op de één of andere manier eigenaar en dus mede verantwoordelijk voor die waarde. “Ik hou bijvoorbeeld veel van mijn huis en mijn dorp, ik voel me er prettig (persoonlijke waarde). Het is ook een mooi huis in een oude fabriek die we hebben verbouwd (behoud culturele waarde). Ik ben nog niet van plan het te verkopen maar als het zover is dan hoop ik dat ik er iets op verdien, in ieder geval hebben de bouwers er destijds een goede boterham aan overgehouden (economische waarde).”
Wij als TWA proberen voor alle betrokkenen deze waarden te verhogen en te behouden door ‘gewilde’ gebouwen te ontwerpen en te engineeren die lang mooi, functioneel en rendabel blijven.
Maar wie is eigenaar van de ecologische waarde?
Het probleem is dat bouwen een negatieve ecologische waarde geeft (milieuschade) en die betalen we uiteindelijk met z’n allen (maatschappelijke schade) maar de rekening schuiven we nog even voor ons uit en het liefst naar een ander.
Daarom is zorg voor het milieu nu vooral een zaak van de overheid die met regelgeving de schade wil beperken en van bevlogen ngo’s die met campagnes bewustwording en verantwoordelijkheidsgevoel willen bevorderen.
Maar het voelt toch een beetje als belasting betalen: we weten wel dat het moet en dat het ergens goed voor is maar we worden niet blij van die blauwe envelop op de mat.
De clou van circulair bouwen is: ecologische waarde behouden en creëren door deze onderdeel te maken van de andere waardesystemen.
Met andere woorden: als we circulaire verdienmodellen bedenken (economische waarde) voelt het goed om milieubewust te zijn (persoonlijke waarde) en ontstaat er grote maatschappelijke meerwaarde door een ‘groene’ en leefbare gebouwde omgeving.
Wat zijn nu de verdienmogelijkheden van circulair bouwen? (opsomming in willekeurige volgorde en waarschijnlijk nog onvolledig)
– Voorkom kunstmatig waardeverlies veroorzaakt door een in-geprogrammeerde levensduur. (Als producenten eigenaar blijven vervalt de perverse prikkel om producten net na de garantieperiode stuk te laten gaan en wordt betaald voor gebruik i.p.v. bezit)
– Voorkom kunstmatig waardeverlies door ‘total-loss’. (Als producenten eigenaar blijven vervalt de perverse prikkel om on-repareerbare producten te maken en wordt betaald voor gebruik i.p.v. bezit)
– Pas gebruikte producten en grondstoffen toe en pas producten toe die zijn geproduceerd met hergebruikte grondstoffen. Bevorder recirculatie door te anticiperen op een volgende gebruiksperiode. (waarde behoud door beperken afval)
– Maak gebouwen veranderbaar zodat ze lang hun functionele waarde behouden en een hoge restwaarde hebben. Dit impliceert mogelijk industrieel, modulair en demontabel bouwen.
– Pas materialen en onderdelen toe die lang hun (functionele-, esthetische-, rest-) waarde behouden met een minimum aan onderhoud
– Beperk afval, vervuiling en (energie-) verlies in de bouwketen (waarde behoud)
– Verkort de bouwketen
– Maak de keten slimmer (werk samen, gebruik elkaars reststromen, integreer processen)
– Digitaliseren, optimaliseren en industrialiseren van bedrijfsprocessen (voorkom waardeverliezen door efficiëntie)
– Beperk de gebruikskosten van gebouwen (energie, onderhoud)
– Beperk waterverbruik en zuiver/hergebruik afvalwater
– Gebruik hernieuwbare energie, materialen en producten (C2C)
– Lokale en circulaire inkoop
– Vergroot de kansen voor flora en fauna (vergroten ecologische waarde)
– Hergebruik en herbestemming van gebouwen
– Betrek alle “waarde-eigenaren” in het proces (vooral de eindgebruiker)
– Focus op optimaal gebruik en eindwaarde i.p.v. op het bouwen en initiële waarde (TCO)
Bovenstaande punten zijn vooral beperking van kosten maar het echte verdienmodel is:
– Waardecreatie door het verlenen van betekenis en schoonheid. Daardoor ontstaan ‘gewilde’, unieke en gewaardeerde gebouwen. En economische waarde ontstaat door vraag (gewild) en schaarste (uniciteit).
Bouwen is een proces waar veel partijen bij betrokken zijn. Juist in het proces van ontwerpen, engineering en uitvoeren willen we de ambities en mogelijkheden van circulaire verdienmodellen met alle partijen bespreken.
TWA wil dit integrale proces faciliteren en onze kennis en expertise hierbij inzetten. TWA heeft gewerkt aan diverse projecten waar het sluiten van kringlopen prioriteit had zoals de Waterbar op de uitbreidingslocatie van de Watercampus (circulair gebouw, circulair aanbesteed), de Watercampus (100% hergebruik van water) en recent de herbestemming van de Blokhuispoort en het Waddencentre op de Afsluitdijk (maximale score op materiaal, energie, gezondheid, gebruikswaarde en toekomstwaarde).
Artikel in de Ondernemerskrant NO-Frl voorjaar 2019
Tweet