Woningen Jabikswoude

Een nieuwe wijk welke refereert aan een terpdorp.

Friese terpdorpen als inspiratie

Jabikswoude is weliswaar een uitbreiding van Leeuwarden, maar opgezet als dorp. Het gaat het niet alleen om wat er gebouwd wordt, maar ook om de ruimte ertussen. Een abstractie van historische voorbeelden kan betekenen dat de essentie van het dorpse wordt gemist, het maken van benoembare plekken zorgt ervoor dat het dorp tot leven komt. Kinderen spreken af bij de kerk of de pastorie en niet op een adres.

Info



De bebouwing is geen grijze massa, maar een hiërarchisch geheel met vele tinten. De plaatsing van de woningen versterkt het karakter. De blokken refereren aan de pastoriewoning, de middenstandswoningen en begijnenwoningen en zijn hier een eigenwijze interpretatie van. Kleine verschillen in richting, afstand tot de straat en de hoogte zorgen voor een gevarieerd en dorps beeld. In materiaal, kleur en detaillering wordt dit versterkt.

De Friese terpdorpen zijn langzaam gegroeid in een periode van honderden jaren. Er lag geen stedenbouwkundig plan aan ten grondslag, hoewel de opbouw wel degelijk te verklaren is. De gebouwen hebben hun vorm vaak te danken aan traditie en pragmatisme, soms met een voor de tijd actuele decoratie. Bovendien is er in de loop der tijd veel toegevoegd en gewijzigd. De aansprekende diversiteit is door dit alles ontstaan.

Jabikswoude wordt in een korte periode ontworpen en gebouwd. Alles voldoet aan de eisen en regels van nu. De typologie en het programma van eisen van de woningen komt veelal overeen. Diversiteit ontstaat dan niet vanzelf. Het stedenbouwkundig plan is een eerste en goede aanzet. De plaatsing van de woonblokken zorgt voor een afwisselende openbare ruimte.

 

Gebruik makend van een rationeel en doelmatig casco ontstaan verschillende beelden door karaktervolle en bepalende architectonische details. Niet een kopie van de historische voorbeelden, maar gebouwen met een eigen karakter. De referentie met bestaande bebouwing persoonlijk, intuïtief en niet letterlijk.

Blok A toont zich als een voorname woning, zoals een pastorie, een notarishuis of juist een rentenierswoning als in Mantgum. Ook de plaatsing op de hoek van de straat en tegenover de schapenweide benadrukt het voorname. Details als de dakkapellen en de goot zijn nadrukkelijk vormgegeven, met een knipoog naar de rijke ornamentering van de woonhuizen van de vroegere dorpsnotabelen.  Ook de materialisering en de kleuren passen hierbij.

 

De woningen in blok B refereren aan de middenstandswoningen van rond de vorige eeuwwisseling. Ze staan met hun stoep aan de openbare weg. Vanuit de keuken zijn er openslaande deuren. Hier kan ‘s avonds van de avondzon worden genoten. Kleine verschillen in steenkleur en voegwerk benadrukken het individuele, zoals woningen in dorpen door langjarig particulier bezit en onderhoud onderlinge verschillen vertonen.

De woningen in blok C zijn een eigentijdse vertaling van Begijnewoningen. Ze zijn sober gematerialiseerd, met informele gevels en details. Witte stenen in de gevel zijn een herinnering aan houten klossen onder goten. Op de plek waar eerder luiken waren is nu donker metselwerk.

Samen met Dijkstra Ontwikkeling won TWA de jury- en publieksprijs ‘Mooi goedkoop Wonen Jabikswoude‘ 2011, een ontwikkelcompetitie voor bouwcombinaties om een mooi en betaalbare woning aan te bieden.